Overzicht van alle mondkapjes

Vanaf 1 juni was het al verplicht om een mondkapje te dragen in het openbaar vervoer en begin december geldt er een officiële mondkapjesplicht voor openbare ruimtes. Om die reden ben je natuurlijk op zoek naar een mondmasker dat jou en anderen beschermt tegen bacteriën en virussen. Maar er zijn zoveel mogelijkheden, dat je door de bomen het bos niet meer ziet. Wij leggen je in een helder overzicht uit wat de verschillen zijn en waar ze bescherming tegen bieden.

Volledig overzicht van alle mondkapjes

Verschil niet-medische mondmasker en medische mondmasker

Er wordt vaak gevraagd wat nu precies het verschil is tussen beide soorten mondkapjes. Bij de, door de overheid opgestelde mondkapjesverplichting, zijn niet-medische mondmaskers voldoende. Deze beschermt niet de drager van invloeden van buitenaf, maar beschermen de mensen in de nabijheid van de drager. Hierbij dient het mondkapje wel zorgvuldig gebruikt en gedragen te worden.

Dit is een verschil met het medische mondmasker dat wel de primaire functie heeft om de drager te beschermen tegen invloeden van buitenaf. Daarnaast worden medische mondmaskers gemaakt voor gebruik in de gezondheidszorg en voldoen aan de Europese richtlijnen (CE-markering) en Nederlandse normen (NEN) voor medische hulpmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen.

Wat zijn niet-medische mondmaskers?

Wanneer is een mondkapje niet-medisch en welke mondkapjes vallen daaronder? Een mondmasker is niet-medisch wanneer de drager niet wordt beschermd tegen invloeden van buitenaf, maar juist bescherming biedt voor de mensen rondom de drager. Daarnaast is het dragen van een masker een aanvulling van de andere hygiënische maatregelen. En is een niet-medisch mondmasker voldoende voor de mondkapjesverplichting.

Zelfgemaakte mondkapjes

Ten eerste zijn er de zelfgemaakte mondkapjes, deze maskers zijn verkrijgbaar in allerlei kleuren, vormen en maten. Het is belangrijk om te weten dat de effectiviteit van het dragen van een zelfgemaakte mondkapje afhangt van de kwaliteit en de wijze waarop de drager er mee omgaat.

Ben je benieuwd naar hoe je zelfgemaakte mondkapjes kunt maken? Op de pagina van Rijksoverheid kun je een voorbeeldinstructie downloaden, klik hier.

Wegwerpmaskers

Wegwerpmaskers zijn mondkapjes die na eenmalig gebruik weggegooid moeten worden bij het restafval oftewel in de grijze container. In essentie moet elk mondkapje na eenmalig gebruik weggegooid worden, echter zijn er verschillende draagtijden waarin een mondmasker de meest optimale bescherming biedt.

Het wordt aangeraden om een wegwerpmasker na drie uur gebruikt te hebben, weg te gooien. Een wegwerpmasker kun je herkennen aan het ontbreken van een CE-markering of een medische claim.

Wasbare mondmaskers

Wasbare mondmaskers zijn vrijwel altijd van katoen gemaakt en dienen aan te sluiten rondom de neus en mond voor een optimale bescherming. Om die reden is de officiële benaming van een mondkapje ook een mondneusmasker.

Wasbare mondmaskers kun je, net zoals de wegwerpmaskers, herkennen aan het ontbreken van een CE-markering of een medische claim.

FFP mondmaskers

Naast deze mondmaskers. zijn er de ademhalingsbeschermingsmaskers, beter bekend met FFP. Dit type mondkapje heeft vijf lagen en is daarmee één van de meest betrouwbare mondneusmasker. FFP staat voor Filtering Facepiece Particle en is een gezichtsmasker dat deeltjes filtert. FFP mondmaskers moeten voldoen aan de richtlijn voor persoonlijke beschermingsmiddelen (EC 2016/425). Ook worden ze getoetst op basis van de norm NEN-EN 149 +A1, echter zijn ze niet-medisch.

FFP wordt aangeduid als een mondneusmasker of gezichtsmasker, dit komt doordat dit masker volledig aansluit op de huid en daarmee zowel de mond als neus beschermt. Er zijn drie verschillende soorten, namelijk FFP1, FFP2 en FFP3. Het getal achter FFP zegt iets over hoe sterk de ingeademde lucht wordt gefilterd. Dus hoe groter het getal, hoe meer bescherming het mondmasker biedt. Daarnaast is het masker met haar vijf lagen spatresistent.

FFP1-mondneusmasker

Een FFP1-mondneusmasker heeft een bacteriefilterprestatie van minimaal 80%. Daarnaast mag de zijkantlekkage niet meer dan 22% zijn.

FFP2-mondneusmasker

Een FFP2-mondneusmasker heeft een bacteriefilterprestatie van minimaal 94%. De lekkage aan de zijkant mag niet meer dan 8% zijn. Het FFP2 masker beschermt tegen op water en olie gebaseerde en schadelijke aerosolen. Het biedt ook bescherming tegen biologische agentia uit risicogroep 2 die door de lucht verspreid worden.

FFP3-mondneusmasker

Een FFP3-mondneusmasker heeft een bacteriefilterprestatie van minimaal 99%. Daarnaast mag de lekkage aan de zijkant niet meer dan 2% zijn. Hiermee is dit type FFP mondneusmasker de beste in zijn soort. Het FFP3 masker beschermt tegen kankerverwekkende en schadelijke, op olie en water gebaseerde aerosolen en door de lucht verspreide biologische agentia uit risicogroep 3, zoals virussen. Het mondneusmasker wordt voornamelijk gebruikt door ziekenhuis medewerkers, artsen en dokters.

Verschil FFP2 en KN95 mondneusmasker

Binnen Europa hebben landen dezelfde benaming voor de FFP2-mondneusmasker, echter worden in landen buiten Europa andere benamingen gebruikt, zoals in China (KN95) en Amerika (N95). Ondanks dat de mondmaskers voor zowel medische doeleinden als persoonlijk gebruik geproduceerd wordt, is er een wezenlijk verschil in de materialen en de kwaliteit. Een FFP2 mondmasker heeft een bacteriefilterprestatie van ≥94%, terwijl een KN95 mondneusmasker een bacteriefilterprestatie van meer dan 95%.

Wat zijn medische mondmaskers?

De medische mondmaskers zijn geschikt voor gebruik in de gezondheidszorg en hebben als primaire functie om de drager te beschermen tegen invloeden van buitenaf. Een medisch mondmasker moet voldoen aan de Europese richtlijnen (CE-markering) en Nederlandse normen (NEN).  Hierbinnen zijn er verschillende soorten, zoals het chirurgisch mondmasker en het ademhalingsbeschermingsmasker.

Chirurgisch mondmasker

Ten eerste zijn er de chirurgische mondmaskers. Dit type mondmaskers hebben als doel om de omgeving van de drager te beschermen tegen druppels door de uitgeademde lucht te filteren. Druppels kunnen op verschillende manier ontstaan, zoals bij het hoesten, niezen en of praten. Bij een chirurgische mondmasker zijn er drie types, namelijk type I, type II en type IIR. Tussen de type II en type IIR mondmasker zit een belangrijk verschil.

Het is belangrijk om te weten dat een chirurgisch mondmasker moet voldoen aan de NEN-EN 14683 norm en de Medische Hulpmiddelen richtlijn. Het materiaal waarvan dit type materiaal is gemaakt, is 3-laags non-woven. Daarnaast hebben de medische mondmaskers een neusbeugel en oor elastieken.

Type I mondmasker

Een type I mondmasker is niet bedoeld voor het medisch personeel, maar voor patiënten en cliënten. Denk bijvoorbeeld aan momenten in het ziekenhuis of een dokterspraktijk.

De type I mondmasker heeft een bacteriefilterprestatie van 95% en wordt momenteel veelal gebruikt op openbare plekken, zoals winkels, het openbaar vervoer en andere drukke plekken waarop men zichzelf wilt beschermen.

Verschil type II en type IIR mondmasker

Een chirurgische mondmasker type IIR, heeft een R, dat staat voor spatdicht of in andere woorden niet-vocht doorlatend. Dit masker is bedoeld voor gebruik door contactberoepen of medisch personeel, waarbij er risico bestaat op spatten van lichaamsvloeistoffen. Een type II chirurgisch mondmasker is geschikt voor de doelgroep waarbij er geen risico bestaat op spatten van lichaamsvloeistoffen. Beiden maskers hebben een bacteriefilterprestatie van ≥98%.

Wellicht is het je opgevallen dat er verschillende certificeringen zijn voor mondkapjes. Maar wat betekenen ze precies? In dit bericht leggen we je uit wat de bekendste certificeringen betekenen, zodat jij weet wat ermee bedoelt wordt.

Wat is NEN?

NEN staat voor de Stichting Koninklijk Nederlands Normalisatie Instituut. De onafhankelijke en zelfstandige stichting gaat aan de slag wanneer een producten, organisatie, consumentenorganisatie of de overheid behoefte heeft aan vastgelegde afspraken. De belanghebbende partijen worden uitgenodigd en uiteindelijk komt hier een norm uit. Een norm is geen wet, maar biedt wel duidelijkheid en betrouwbaarheid over de diensten, producten of organisaties. Lees hier meer over NEN.

Wat betekent NEN-EN 149:2001+A1:2009?

Mondkapjes met de Europese norm NEN-EN 149:2001+A1:2009 voldoen aan de minimumvereisten voor het bescherming tegen deeltjes, behalve voor vluchtdoeleinden. De halfgelaatsmaskers die voldoen aan deze norm worden gefilterd als ademhalingsbeschermingsmiddel. Deze norm wordt vaak toegekend aan maskers van FFP, zoals FFP1, FFP2 en FFP3.

Mondkapjes met deze certificering zijn niet direct medisch!

Wat betekent NEN-EN 14683:2019?

Mondkapjes met de Europese norm NEN-EN 14683:2019 voldoen aan het ontwerp, de constructie, de testmethoden en prestatie-eisen voor medische gezichtsmaskers die bedoeld zijn om de overdracht van infectieuze agentia van personeel op patiënten te beperken tijdens chirurgische procedures en andere medische omgevingen met vergelijkbare eisen. Een medisch gezichtsmasker met een geschikte microbiële barrière kan ook effectief zijn bij het verminderen van de emissie van infectieuze agentia uit de neus en mond van een asymptomatische drager of een patiënt met klinische symptomen. Deze Europese norm is niet van toepassing op maskers die uitsluitend bedoeld zijn voor de persoonlijke bescherming van personeel. Inmiddels is de norm ingetrokken en vervangen door NEN-EN 14683:2019+C1:2019. Deze norm wordt vaak toegekend aan chirurgische mondmaskers, zoals type I, type II en type IIR.

Wat betekent NEN-EN 14683:2019+C1:2019?

De Europese norm NEN-EN 14683:2019+C1:2019 is de vervanger van NEN-EN 14683:2019, echter blijven de regels hetzelfde.